Neden kendimi ?dezoryante?, ?dengesiz? hissediyorum?

Denge sistemi üç farklı duyu üzerine kurulmuştur.

Gözlerimizle görürüz, nerede olduğumuzu, nereye gittiğimizi algılarız?

Vücudumuzdaki reseptörlerle nasıl hareket ettiğimizi ve konumumuzu hissederiz.

Denge organımız iç kulaktadır . Başın ve vücudun 3 boyutlu hareketini algılar.

Beyin sapımızdaki denge çekirdekleri tıpkı bir bilgisayar gibi çalışır. Tüm bu algıların koordinasyon merkezidir.

Denge sisteminde bir eksiklik gelişmesi ile kendimizi dezoryante ve dengesiz hissederiz.

Başım dönüyor ve dengemi sağlayamıyorum, ne yapmalıyım?

Öncelikle bu sorunun nereden kaynaklandığını bilmek gerekir. Kulak kemiğinin içinde yerleşmiş minik denge organından kaynaklanabilecek onlarca farklı neden vardır denge sistemini olumsuz etkileyecek.

Bu nedenle denge sorunu olan hastaların

- KBB Hekimi tarafından çok detaylı biçimde irdelenmesi (yakınmaların analizi, tam bir kulak muayenesi)

- Basit olanlardan sofistike olan denge testlerinin yapılması

- Denge organı ile işitme organının yakın komşuluğu nedeni ile işitmenin ve işitme yollarının değerlendirilmesi

- Bilgisayarlı tomografi ve Manyetik Rezonans görüntüleme sistemi ile denge organlarının görüntülenmesi önerilir.

- Ayrıca gerektiği durumlarda Nöroloji, Göz Hastalıkları tarafından da hastaların değerlendirilmesi gerekir.

Baş dönmesi ve dengesizlik tedavi edilebilen bir hastalıktır.

Baş dönmesi ve dengesizlik problemi olan hastalar mutsuzdurlar. Semptomlarının beyni ilgilendiren ciddi hastalıklardan kaynaklandığını düşünürler hemen. Genellikle Baş dönmesi çok ciddi bir hastalığın bulgusu değildir. Ama kişinin yaşam kalitesi çok bozulmuştur. Hele ki bulantı ve kusma da eşlik etti ise bu kötü duygu ileri derecededir. Kişinin yaşamını her yönü ile olumsuz etkilemektedir. Baş dönmesi ve dengesizlik ne aşamada ve nereden kaynaklanır ise kaynaklansın tedavi edilebilir, ve kişinin yaşam kalitesini normale çevirmek mümkündür. Bunun için ipuçları: Doğru tanı (sorunun odağının tam olarak saptanması) ve soruna özgün odaklanmış tedavi.

Kulak kristallerim oynamış?

Son zamanlarda başı dönen hastalar arasında sık duyduğumuz bir tanımlama.

Pozisyonel baş dönmesi en sık nedenler arasındadır. İç kulak sıvıları içinde dengeyi sağlayan ?otolit? adı verilen partiküllerin yer değiştirmesi ile gelişir. İşte bu ?otolit? ler ?kristaller? olarak adlandırılmıştır.

 

Kristaller oynadı ise teşhis ve tedavi bir midir?

Kesinlikle hayır. Otolitler iç kulakta hangi kanala doğru yer değiştirdi ise tanısı da tedavisi de birbirinden farklıdır. Kristaller oynadı diye uygulanan standart tedavi ancak tesadüfen hastayı iyileştirebilir. Hatta bazen yanlış işlem ?otolit?leri yanlış yere taşıyarak hastayı daha da kötü hale sokabilir.

Bu koşulda kimse tesadüflerle tedavi olmak istemez.

Bu örnek baş dönmesi olan hastada doğru tanı ve uygun tedavinin en güzel anlatımıdır.

Daha ciddi sorunlarda örnek verelim.

Önceki satırlarda belirtildiği gibi dengede kalmamızı sağlayan organlar, iç kulaktaki denge organı, gözler ve vücuttaki reseptörlerdir. Bunlarda oluşabilecek çoklu hasarlar kişiyi ileri derecede dengesiz hale sokar. Bu koşulda ayakta bile durmak mümkün olmaz. Kişi başkasının yardımı ile dahi dengede kalamaz. Daima tercih edilen yatarak dinlenmektir. Hastalar yatar vaziyette dinlenerek iyi olacaklarının beklentisi içerisindedirler. Bu kesinlikle YANLIŞ bir beklentidir ve çok iyi bilinmelidir ki bu şekilde kişinin iyileşmesi daha da zorlaşacaktır.

Tedavide hedef üç duyu organını da bileşik biçimde olabildiğince uyarıp beyin sapındaki denge çekirdeklerini aktifleştirmek, beyinin koordinasyon gücünü uyarmaktır. İşte bu tedavi VESTİBÜLER REHABİLİTASYON olarak bilinmektedir.

Gözler önemlidir. Görme duyusu, kişinin gördüğü objelerin beyinde bıraktığı iz dengemizin önemli bir boyutudur. Örneğin denge bozukluğu olan kişinin görme keskinliği bozulmuştur. Baş dönmesi olan kişi ayakta iken gazete okuyamaz. Bu nedenle gözleri hem denge sistemi hastalıklarının tanısında ve hem de tedavisinde çok kullanmaktayız.

Ülkemizde çok yeni uygulanmaya başlayan Vestibüler Rehabilitasyonun iki temel dayanağı vardır: Gözleri, görme fonksiyonunu kullanarak gözlerle iç kulak arasında sinirsel yolların güçlendirilmesi; diğeri ise vücuttaki algı organlarını (ayak tabanlarındaki reseptörler örneğin) kullanarak bu hücreler ile omurilikteki sinirsel yollar aracılığı ile iç kulak hücreleri arasındaki bağlantının kurulması.

Bu ilişki özgün cihazlar ve tedavi yöntemleri kullanılarak özel tedavi merkezlerinde yapılabilmektedir. Bayındır Sağlık Sistemleri SöğütözüHastanesinde oluşturulan denge rehabilitasyon ünitesi periyodik analizlerle desteklenen bilimsel dayanaklarla tedavi sürecinin tamamlandığı bir referans merkezidir.

Bu programlarla tüm dünyada on binlerce hasta baş dönmesi ve dengesizlikte soyutlanarak normal yaşamlarına dönmektedirler. Aslında tedavi konsepti denge problemi yaşayan astronot ve pilotların tedavi girişimlerinden elde edilen deneyimlerle şekillenmiştir. Bayındır Hastanesi Söğütözü VR Merkezi de Dünyada referans teşkil edecek altyapı ve bilgi birikimi ile kurulmuştur.

Vestibüler rehabilitasyondan ne amaçlanır?

İç kulak yapılarında oluşan hastalık her zaman bozulmuş fonksiyonu tam olarak düzeltemez. Böylelikle ana denge organımız olan her iki iç kulağımız beyne farklı sinyaller gönderir, hâlbuki dengede kalabilmemiz için heriki taraftan eşit sinyal gönderilmesi gerekir. Şöyle benzetme yapılabilir. İki motoru sağlıklı çalışan bir uçakta bir motorun bozulması veya eksik çalışması durumunda, uçağın havada kalabilmesi için karmaşık sistemlerle kanatlara yön ve motorlara güç dağılımı yapması gerekir. İşte VR ile biz de iç kulaklarda ve diğer denge sistemlerinden beyne gidecek sinyalleri yeniden yapılandırıp vücut dengesini sağlıyoruz.