Biyonik kulak (Kohlear implant) nedir?

Kohlear implant çok ileri derecede işitme kaybı olan veya hiç işitemeyen kişilerde ses duyusunu sağlayan cerrahi olarak iç kulağa yerleştirilen elektronik aygıttır. Biyonik kulak adı ile bilinir. Bir veya her iki kulağa birden implante edilebilir.

Kohlear implant hangi parçalardan oluşur? Nasıl çalışır?
Kohlear implant iki kısımdan oluşur. İç ve dış parçalar. İç parça cilt altına, kulağa yerleştirilir. Alıcı ve magnet parçaları vardır. Ayrıca buna bağlı bir grup ince kabloları (elektrotları) vardır. Dış kısım ise ses işleyicisi, kablo ve mikrofondan oluşur. Ses işlemcisi (sound processor) dışarıdan gelen ses sinyallerini (konuşma, müzik vs.) analiz ederek elektrik akımı formatına dönüştürür. Bu elektrik akımı kablo tarafından iletilerek ciltten radyo dalgaları vasıtası ile geçirilerek cilt altına yerleştirilmiş olan implant?a ulaştırılır. Alıcı implant bu dalgaları elektrotlar vasıtası ile implante edildikleri iç kulak işitme organına taşır. İşitme sinir lifleri bu şekilde uyarılarak ses duyusu sağlanmış olur.

İşitme cihazı ile biyonik kulak arasındaki fark nedir?
Biyonik kulak işitme cihazından çok farklıdır. İşitme cihazı kulağa gelen sesin şiddetini arttırarak tıpkı bir hoparlördeki gibi kulağa verir. Buna karşılık biyonik kulak iç kulakta harap olmuş hücreleri aşarak doğrudan işitme sinirini uyarır. Erişkinler için biyonik kulak işitme duyusunun yeniden oluşmasını sağlayarak ileri derecede işitme kaybı veya işitmesini tamamen kaybetmiş olan kişilere yeniden sosyal iletişimi sağlar. Bunun yanı sıra işitme cihazlarından farklı olarak biyonik kulak ile işitmenin tam sağlanabilmesi için bir iyileştirme sürecine ihtiyaç duyulur.

Biyonik kulak bir deney aracı mıdır?
Biyonik kulak 1970ler den bu yana kullanılmaktadır. Şimdiye dek dünyada yaklaşık 200.000 kişiye biyonik kulak takılmıştır. Yaklaşık 3000 kişide her iki kulağında birden biyonik kulak taşımaktadır. Bunların 1600 ü bebektir. 1984 yılında çocuklar için biyonik kula uygulama yaşı 18 ay olarak belirlenmiştir ve 2002 de bu yaş sınırı 12 aya indirilmiştir.

Biyonik kulaktan kimler yararlanır?
Biyonik kulak işitme cihazından yeterince yarar göremeyen ileri derecede işitme kaybı olan kişilere uygulanır. 3 aydan 100 yaşına kadar tüm yaş gruplarında biyonik kulak takılması planlanabilir. İşitmesini yeni kaybetmiş kişilerde biyonik kulak en büyük katkıyı sağlar. Sağır olarak doğmuş bebeklerde biyonik kulak operasyonları erken planlanmalıdır. Böylelikle bu çocuklar erken dönemde ses uyarısını alarak 2-3 yaşlarında konuşmaya başlarlar. Doğuştan işitme kaybı olan çocuklar arasında 2 yaşından önce biyonik kulak takılanlar daha sonra takılan gruba göre daha başarılı olurlar. 2-4 yaşında biyonik kulak takılan çocukların konuşmaları bira bozuk kalır. 9 yaşından sonra biyonik kulak takılması durumunda çocuğun konuşmayı öğrenme ihtimali nerede ise hiç yoktur. Dolayısıyla işitme kaybı olan çocuğun erken yaşta implantasyonu önemlidir.

Biyonik kulak ile hangi cins işitme kayıpları tedavi edilir?
Biyonik kulak standart işitme cihazlarının yeterli olmadığı iç kulak tipi işitme kayıplarında kullanılır. Normalde ses dalgaları kulağa gelince kulak zarı tarafından algılanır ve orta kulaktaki kemikçikler vasıtası ile iç kulağa yönlendirilir. Ses dalgaları burada salyangozun (işitme organı) içindeki sıvılara yansır ve sıvıların hareketi ile iç kulaktaki duyu hücreleri hareket eder. Duyu hücrelerinin bu hareketi ses dalgasını elektrik sinyaline dönüştürür. Bu elektrik sinyali işitme siniri vasıtası ile beyne yönlendirilir. Birçok olguda iç kulaktaki bu duyu hücrelerinin hayatiyeti işitme kaybından sorumludur. Ancak sıklıkla bu hücrelerden bir kısmı canlı kalabilir. Biyonik kulak doğrudan işitme sinirini uyardığından bu harap kısmı aşarak ses sinyallerini beyne gönderir.

Ciddi işitme kaybı olan her hasta biyonik kulaktan yararlanabilir mi?
Maalesef hastaların tamamı biyonik kulaktan yararlanamaz. Bazı cins işitme kayıpları işitme sinirin hastalanmasından kaynaklanır. İşitme siniri olmayınca biyonik kulağın elektrik sinyallerini beyne gönderebileceği bir yapı kalmaz. Bazı kişilerde iç kulak yapısı şekilsel olarak anomalilidir. Bu kişilerde biyonik kulağın kablolarını yerleştirecek alan bulunamayabilir.

Ameliyattan hemen sonra, uyanınca ne beklemeliyim?
Ameliyattan uyanınca başında kocaman bir kulak sargısı beklenmelidir. Bu bandaj bir miktar sıkı olabilir. Hafif dengesizlik söz konusu olabilir. Boğazda kuruluk ve yanma hissi olabilir (anesteziye bağlı). Ameliyattan hemen sonra implant?dan bir şey duymayı beklemeyin. Birçok kişi biyonik kulak ameliyatını tahminlerinden daha kolay olduğunu söyler.

İmplantımı ne zaman kullanmaya başlayabilirim?
Ameliyattan 3-4 hafta sonra hastaya implantın dış parçası takılır. Odyolog tarafından implant?ın programlanması yapılır. İlk programlama saatler sürebilir. Bu süreçte hasta ve odyolog bir harita biçimine karar verir. Bu harita ile hastanın en iyi işitebildiği ayarlar sağlanır. Takip eden aylarda hastanın odyologa olan ziyaretleri ile elektrotlardaki sinyal seviyeleri daha da geliştirilir. Hastanın en rahat duyabileceği ayarlar yapılır. Başlangıçta duyulan sesler işitme kaybı öncesi hatırlanandan oldukça farklıdır. Öncelikle hastanın çevre seslerine adapte olması sağlanır. Deneme ve tecrübe ile seslere adaptasyon sağlanır.

Biyonik kulak riskleri nelerdir?
Biyonik kulak riskleri yapılan cerrahiye ait risklerdir. Kanama, enfeksiyon, fasiyal sinirin (yüz siniri) zedelenmesi, anestezi sorunları iyileşmenin gecikmesi, dengesizlik bu risklerden sayılabilir. İmplanta ait riskleri ise mekanik veya elektrik arızası, implantın atılması sayılabilir.

Ameliyat sırasında kafatasıma bir delik açılacak mı?
Hayır delik açılmaz ancak implantın yerleştirilmesi için bir yuva oluşturulur. Bu alan daha sonra kafa derisi ile örtülür. Bu bölgede gelişebilecek hafif şişlik kısa sürede düzelir. Ardından kafa derisi altından implantı hissetmek mümkün olur. Ancak dışarı çıkan bir parça veya kablo yoktur.

Ameliyat izi dışarıdan görülür mü?
Yara iyileştikten sonra kesi izini seçmek zorlaşır. İmplantın yarattığı tümsek görülebilir ki bu da saçla örtülebilir.

Teknolojinin gelişmesi ile yeni ameliyatlar gerekebilir mi?
İmplant hayat boyu fonksiyon görecek biçimde tasarlanmıştır. Dışarıya takılan sesi işleyen aygıt teknolojinin ilerlemesi ile değişebilir.

Çocuğum büyüyünce yeni implant takmak gereği doğar mı?
Hayır, doğum sırasında iç kulak tam büyüme seviyesine ulaşmış durumdadır. Kafatası ise 2 yaş itibariyle tam gelişmiş olur. Elektrotlar is çocuğun büyüyeceği hesaplanarak tasarlanmıştır.

Kohlear implant teknolojisinin yenilenmesini beklemeli miyim?
Hayır, implantın ameliyatla yerleştirilen kısmı biyonik kulak evriminde çok aza değişikliğe uğramıştır. Ancak sesi kodlama teknolojileri sürekli gelişim halindedir. İşte bu teknolojileri kullanan kısım implantın dışta kalan kısmıdır.

İmplantın ameliyatla yerleştirilen kısmında pil vat mıdır? Bunun değişmesi gerekir mi?
Hayır, implantın yerleştirilen kısmında pil yoktur. Enerji implantın dışarıda kalan kısmına verilir. Şarj edilebilir piller kullanılır.

Pil ömrü ne kadardır?
Kulak arkasındaki cihazın pilleri günlerce aktivitesini sürdürür. Gürültülü ortamlarda cihaz yoğun çalışır ve pil ömrü kısalır.

Ne tip pil kullanılır?
Kulak arkası cihazlar yüksek enerjili çinko alaşımlı piller kullanır.

Biyonik kulak takıldıktan sonra Manyetik Rezonans incelemesine girebilir miyim?
MR makinalarında oluşan manyetik alan cihazın mıknatısına güç uygular. Son çıkan implantlarda düşük güçlü MR makinalarının olumsuz etkisi görülmez. Yüksek teslalı makinalarla film çekilecek ise küçük bir operasyonla implantın mıknatısı çıkartılabilir.

Normal film çektirebilir miyim?
Evet, Kohlear implant ile normal film ve bilgisayarlı tomografi çekilebilir..

Manyetik alanlardan uzak kalmalı mıyım?
Düşük manyetik güce sahip alanlarda sorun yaşanmaz.

Cep telefonu kullanabilir miyim?
Evet, biyonik kulak takılan birçok kişi cihazları ile cep telefonu kullanmaktadırlar.

Biyonik kulak kullanıcıları yüzebilir mi, duşa girebilir mi? Spor yapabilir mi?
Biyonik kulak kullanıcıları yüzebilir, duşa yapabilir ve birçok sporu yapabilir. Bu sırada dışta kalan cihaz kullanılmamalıdır. Spor sırasında kafa koruyucu kask kullanılmalıdır.

Dibe dalış yapabilir miyim?
Yüzerken dış ısım çıkartılmalıdır. İçeride kalan kısım sudan etkilenmez. Boks gibi sporlar yapılmamalıdır. Bazı implantlar 25 metre derinliği oluşturduğu basınca dayanıklıdır.

Eğer bugün implant operasyonu geçirir isem, iki yıl içinde çok yeni teknolojili implant yapılır ise yeniden ameliyat olmam gerekir mi?
Biyonik kulak teknolojisindeki yeniliklerin büyük kısmı cihazın dışarıda kalan kısmı ile ilgilidir.

15 sene önce ameliyat olmuş olsa idim ve yeni teknolojiden yararlanmak istese idim, yeni ameliyat olmam gerekir mi idi?
İlk çıkan implantlar analog teknoloji kullandıklarından yeni ameliyat gerekebilir idi. Örneğin daha önce tek kanallı cihaz takılmış ise ve çok kanallı cihaz istenirse o takdirde yeni ameliyat gerekir.

Eğer implant kullanmak istemezsem çıkartılabilir mi?
Dışta kalan kısım zaten geceleri çıkartılmaktadır. İçte kalan kısmın çıkartılması için yeni cerrahi gerekir.

Yeni gelişen teknoloji için ameliyat istense bu mümkün müdür?
İmplantın ilk takılması sırasında yaratılan travma sonucu iç kulak-ta bir miktar harabiyet gelişmiş olsa da yeni implant kullanılabilir. Bu şekilde implant değiştirilen kişilerde işitmenin en az ilk implantdaki kadar güzel hatta daha iyi olduğu saptanmıştır.

Çocuğumun yaşı biyonik kulak ameliyatı için küçük değil mi?
Erken yaşta implant takılan çocuklarda işitmenin ve konuşmanın çok daha normale yakın geliştiği görülmüştür. Bu çocuklar konuşmayı daha hızlı öğrenmektedirler.

75 yaşındayım. Kohlear implant için fazla yaşlı değil miyim?
Biyonik kulak uygulamasında yaş sınırı yoktur. Eğer iyileştirme programlarına katılma konusunda istekli iseniz biyonik kulak ameliyatı her yaşta yapılır.

Her iki kulağımla da işitmiyorum. Tek mi yoksa çift mi implant taktırmalıyım?
Şimdiye dek büyük çoğunluğa tek implant takılmıştır. İlki taraflı implantın sesin yönünü tayin etmek, gürültülü ortamlarda daha iyi anlamak gibi avantajları vardır. İki taraflı implant takılan çocuklar okulda derslere daha iyi konsantre olmaktadırlar.

İmplantım hava alanlarında alış veriş merkezlerindeki tarayıcılardan etkilenir mi?
İmplantınız bu tip ortamlarda etkilenmez. Ancak cihazınız bu ortamlarda sinyal vereceğinden bu durumlarda özel bir belge taşımanızda yarar olacaktır.

İmplantasyon sonrası cihazın ilk kez uygulanması ? Fitting