Sesim kısıldı. 20 yıldır sigara içiyorum. Ne yapmalıyım?
Ses kısıklığı kulak burun boğaz hastalıkları içinde en sık rastlanan şikayetlerden biri olmakla beraber çok dikkatli ele alınması gereken bir durumdur.
Neden olabilir?
Ses kısıklığı vokal kordların (ses tellerinin) bir problemini işaret eder. Ses telleri etrafında diğer gırtlak yapılarının problemlerinde görülebilir. Ses kısıklığı çok hafif bir üst solunum yolu enfeksiyonu esnasında ses tellerinin de hastalık tarafından etkilenmesi sonucunda basit bir sebeple ortaya çıkabileceği gibi özellikle sigara içen erkek hastalarda gırtlak kanserlerinin ilk belirtisi de olabilir. Bu geniş neden yelpazesi içinde en sık rastlanan sebeleri sayacak olursak;
- Üst solunum yolu enfeksiyonları
- Sesin anlık veya uzun süreli kaba kullanımı sonrasında gelişebilecek ödem, nodül veya polipler
- Reflüye bağlı ses tellerinin etkilenmesi
- Ses tellerinin birçok enfeksiyona bağlı kendi iltihabı
- İrritasyon yapan gaz, boya, koku gibi keskin havanın solunması
- Ses tellerinin hareketini sağlayan sinirlerin kendi veya etrafındaki hastalıklarına bağlı sinirin etkilenmesi ve ses telinin felci
- Travmaya bağlı gırtlak harabiyeti
- Ses tellerinin iyi huylu tümörleri ( nodül ve polip gibi)
- Gırtlak kanseri ( özellikle sigara içen erkek hastalarda)
Bulguları nelerdir?
Ses tonu ve gücünde hiçbir değişiklik yokken başlayan seste yorulma, ses tonunda değişklik, seste kısılma ve/veya sesin tamamen gitmesi gibi bulgular olabilir. Buna eşlik eden yutma güçlüğü, boyunda şişlik, kilo verme, ağızdan tükürükle kan gelmesi veya solunum yetmezliği gibi bulguların eşlik etmesi gıtlak kanseri şüphesini artırmakla beraber en kısa sürede bir KBB hekimine gidilmesini gerektirir.
Muayenesi nasıl yapılır?
KBB hekimi rutin bir muayene sonrası gırtlak bölümünün değerlendirilmesi için fiberoptik ve/veya VLS denilen kameralı sistemleri kullanabilir. Bu yöntemlerin hiçbiri genel anestezi olmadan yapılamaktadır. Hastaların refleks durumuna göre lokal anestezi (boğaza sıkılan spreyler) ile daha konforlu bir muayene sağlanabilmektedir. Bu şekilde ses telleri ve gırtlağın tüm yapıları ayrıntılı olarak büyütülerek ekranda görülebilmektedir. Eğer bu muayene ile şüpheli bir durum saptanırsa ve mevcut olan bir yara veya şişlikten parça alınıp patolojik olarak incelenmek istendiği takdirde o zaman genel anestezi altında direk görüşle mikroskop kullanılarak hastalık daha ayrıntılı değerlendirip gerekirse parça alınarak patolojik incelemeye göndermek gerekebilmektedir. Bu incelemeler yanında doktorunuz görüntüleme yöntemlerine (Tomografi veya MR) başvurarak etraf dokularında incelemesini isteyebilir.
Tedaviler nelerdir?
Tedavi seçenekleri ses kısıklığının sebebine yönelik çeşitlilik göstermektedir.
Üst solunum yolu enfeksiyonunu takiben gelişe ses tellerinin iltihabında ilk olaran medikal (ilaç) tedaviler kullanılır. Buhar tedavisi faydalı olacaktır. Eğer ses tellerinde nodül tespit edilirse duruma göre ses terapileri verilir. Fayda görülmeyen durumlarda mikrocerrahi yöntemleri ile nodülün veya polibin çıkarılması ve sonrasında uygulanan ses terapileri ile hastalar yakın takip edilir. Ses kısıkığının altında reflü hastalığı ise gastroenteroloji bölümü ile birlikte değerlendirilip gerekli tedaviler başlanır. Ses tellerinde irritasyon yapan bir ajana bağlı gelişen ödem durumlarında sterodiler (kortizon) kullanılıp solunumun yakın takip altına alınması gerekir. Ses tellerinde saptanan yara ve/veya kitlelerin çok hızlı bir şekilde tetkik edilmesi sonucunda gırtlak kanseri tespit edilmesi durumunda ise, kanserin çeşidi, yeri, büyüklüğü, gırtlaktaki ve boyundaki yaygınlığına göre cerrahi, radyoterapi (ışın tedavisi), ve/veya kemoterapi (ilaç tedavisi) gibi seçenekler gündeme gelecektir. Gırtlak kanseri görülen hastaların hemen hemen hepisinin sigara içtiği tespit edildiği göz önüne alınırsa, sigaranın bırakılmasının ne kadar önemli olduğu görülmektedir.
